Kuru Üzüm Hakkında

Tanımı/Yapısı

Üzüm (vitis vinifera), iklim ve toprak istekleri yönünden çok seçici olmayışı, çoğalma yöntemlerinin kolay oluşu ve çok çeşitli şekillerde tüketilebilmesi gibi sebeplerden dünyadaki en yaygın kültür bitkilerinden birisidir. Dünya yaş üzüm üretimi yaklaşık 7,5 milyon hektar alanda gerçekleştirilmekte olup, üretim miktarı, iklim şartlarına bağlı olarak değişmekle birlikte, yıllık 65 milyon ton civarında seyretmektedir.

Üzümdeki inositol, kolesterol düzeyini azaltmaya yardımcıdır. Bu besindeki B1 vitamini kan şekerinin yakılması, kalp sağlığının korunması ve öğrenme gibi beyin fonksiyonları için gerekli olan bir vitamindir. Yaşlanmaya karşı koruduğu gibi, alkol ve sigaranın zararlı etkilerini de azaltır. Vücuttaki yağların erimesi için yardımcı olur, bağırsak metabolizmasını hızlandırır.

Bir protein ve karbonhidrat kaynağı olan üzüm, içeriğindeki demir, fosfat, kalsiyum ve diğer mineral maddeler ile A, B1, B2, B6, C vitaminlerinden dolayı, dünyada gittikçe artan oranlarda talep görmektedir. Özellikle gelişmiş ülkelerde, sağlıklı gıda tüketimi konusundaki bilincin yüksek olması beslenme alışkanlıklarında bu tip ürünlerin daha fazla yer almasına sebep olmaktadır. Bu açıdan; Kuru üzüm, gelecek yıllarda, dünya organik gıda pazarından daha büyük paylar alabilecek bir üründür.

Üretimi

Dünyada üretilen üzümlerin her yıl yaklaşık 700.000 - 1.200.000 ton arasındaki bir miktarı kurutularak değerlendirilmektedir. Türkiye, A.B.D, Iran, Fransa, Şili ve G. Afrika dünyanın en önemli çekirdeksiz kuru üzüm üreticisi ülkelerdir. Çekirdeksiz kuru üzüm hasadı, kuzey yarım küresi ülkelerinde Ağustos, Eylül aylarında, güney yarım küresi ülkelerinde ise Mart, Nisan aylarında yapılmaktadır.

Ülkemizde, 1.200’ün üzerinde üzüm çeşidinin varlığı saptanmıştır. Üretilen üzümün, yıllar itibariyle değişmekle beraber, ortalama % 10’unun kurutulduğu tahmin edilmektedir. Türkiye’nin Dünya ticaretine konu olan ve ihracatta en fazla öneme sahip kuru üzümler, çekirdeksiz ve özellikle “Sultani” tip kuru üzümlerdir. Ülkemizin sultani veya diğer bir adıyla sultaniye çekirdeksiz üzümü dünyaca tanınmaktadır. Sultaniye tipi çekirdeksiz kuru üzüm, 18 yy. sonlarında yuvarlak çekirdeksiz kuru üzümün ıslah edilmiş çeşididir. Nefaset yönüyle sultan sofralarını süslemesi nedeniyle sultanlara layık görüldüğünden sultaniye adını almıştır.

 

Türkiye'de Üretim

Türkiye’de çekirdeksiz kuru üzüm üretimi, Ege bölgesinde özellikle Manisa, Turgutlu, Alaşehir, Salihli, Akhisar, Menemen, Çal, ve Çivril’de yoğunlaşmıştır. Türkiye, yaş üzüm üreticiliğindeki güçlü konumuna paralel olarak, dünya çekirdeksiz kuru üzüm üretiminde de önemli bir yere sahiptir. Türkiye’deki üzüm tüketimi, üretimin, sofralık,şaraplık veya kurutmalık olmasına göre farklılık göstermektedir. Sofralık ve şaraplık üzüm üretiminin yurt içi talebi ancak karşılıyor olması sebebiyle, tüketimin büyük bölümü yurt içinde gerçekleştirilmekte ve ancak küçük bir bölümü ihracata konu olmaktadır. Kuru üzümde ise yogunluk ihracattadır.

Kuru üzümü elde etmek için, ortalama olarak 4 ile 5 kilogram arası yaş üzüm kurutularak 1 kilogram kuru üzüm meydana gelir. Türkiye’de üretilen çekirdeksiz kuru üzümün yıllık yaklaşık 50-70 bin ton civarındaki miktarı yurt içinde tüketilmekte, geriye kalan 180-230 bin ton civarındaki miktar ise ihraç edilmektedir.

 

Üzüm Hakkında

Kullanıldığı Yerler

Üzümün meyvesi ve yaprakları taze olarak tüketilmeli/kullanılmalıdır. Kuru üzüm ise, her çeşit ekmeğin içinde, keklerde, kurabiyelerde, meyveli dondurmalarda, reçellerde, bisküvilerde ve aşurelerde; Hatta bazı ülkelerde özel işlem gördükten sonra eczanelerde bile ilaç, gıda takviyesi vs. adı altında satılmaktadır.

En çok kullanılan tüketilen alanlar :

Pekmez : Taze üzümün ezilmesinden sonra meydana gelen sıvıya şıra denilmektedir. Ayrıca bu şıranın kaynatılıp koyulaşmasıyla pekmez elde edilir. Pekmez hem kuru hem de yaş üzümden yapılabilir. Sabah kahvaltılarında bolca tüketilmesi tavsiye edilmektedir. Pekmez; taze ve ekşi olmayan yoğurtla karıştırılıp tüketildiğinde daha da faydalı olduğu söylenilmektedir.

Pestil : Üzüm'den elde edilen başka bir besin kaynağıda pestildir. Pestil, muhteviyatı gereği bol enerji içeren bir yiyecek olduğundan, kış aylarında daha çok tüketilmektedir.

Sirke : Üzüm'den üretilen diğer bir gıda çeşidi ise sirkedir. Sirkeden günlük 3 yemek kaşığı içildiği takdirde mideye faydalıdır. Yüksek ateş ve safra rahatsızlıklarında da iyi bir ilaçtır.